کد مطلب:35032 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اعتقادات

حقيقت صراط چيست؟ و عبور از آن چگونه است؟

گر چه همانگونه كه بارها گفته ايم كه آگاهي تفصيلي نسبت به حقايق مربوط به قيامت و جهان پس از مرگ كه علمي است برتر و بالاتر از اين جهان، براي اهل دنيا غير ممكن است، ولي اين امر مانع از آگاهي اجمالي نسبت به آن نخواهد بود!.



آنچه از آيات و روايات اسلامي استفاده مي شود، اين است كه صراط، پلي است بر دوزخ در مسير بهشت كه نيكان و بدان بر آن وارد مي شوند، نيكان به سرعت از آن مي گذرند و به نعمتهاي بي پايان حق مي رسند و بدان سقوط كرده، سرازير دوزخ مي شوند!، حتي از پاره اي از روايات استفاده مي شود كه سرعت عبور مردم از آن بستگي به ميزان ايمان و اخلاص و اعمال صالح آنها دارد..



در حديثي از امام صادق(ع) مي​خوانيم «منْهُمْ مَنْ يَمُرَُّ مثْلَ الْبَرْق، وَمنْهُمْ مَنْ يَمُرُّ مثْلَ عَدوْ الفَرَس، وَمنْهُمُ مَنْ يَمُرُّ حَبْواً، وَمنْهُمْ مَنْ يَمُُّ مَشْياً، وَمنْهُمْ مَنْ يَمُرُّ مُتَعَلَّقاً قَدْ تَاْخُذُ النَّارُ منْهُ شَيْئاً وَتَتْرُكُ شَيْئاً!» (امالي صدوق) [بعضي مانند برق از آن مي گذرند، و بعضي همچون اسب تيزرو، بعضي بادست و زانوها، بعضي همچون پيادگان، و بعضي به آن آويزان مي شوند(و مي گذرند) گاه آتش دوزخ از آنها چيزي را مي گيرد و چيزي را رها مي كند.]



چرا بايد از روي جهنم به سوي بهشت رفت؟ در اينجا نكات لطيفي است.



از يك سو بهشتيان با مشاهدة دوزخ قدر عافيت بهشت را بهتر مي دانند، و از سوي ديگر وضع صراط در آنجا تجسمي است از وضع ما در اينجا، بايد از روي جهنم سوزان شهوات گذر كرد و به بهشت تقوا رسيد، و از سوي سوم تهديدي است جدّي براي همه مجرمان و آلودگان كه سر انجام گذرگاهشان از اين راه باريك خطرناك است.



لذا در حديث«مفضل بن عمر» مي خوانيم كه مي گويد از امام صادق (ع) در باره «صراط» سؤال كردم فرمودند صراط همان طريق به سوي معرفت و شناخت خداوند متعال است.



سپس افزود «هُما صراطان صراطٌ في الدُّنْيا، وَ صراطٌ في الاخرَه ، فَامَّا الصَّراطُ الَّذي في الدُّنيا فَهُوَ الامامُ الْمَفْروضُ الطّاعَه، مَنْ عَرَفَهُ في الدُّنْيا وَ اقْتَدَي بهُداهُ مَرَّ عَلَي الصَّراط الَّذي هُوَ جسْرَ جَهَنَّمَ في الاخرَه، وَمَنْ لَمْ يَعْرفَهُ في الدُُّنْيا زَلَّتْ قَدَمُهُ عَن الصَّراط في الاخرَه، فَتَرَدَّي في نار جَهَنَّمَ» (معاني الاخبار/32) [دو صراط است، صراطي در دنيا و صراطي در آخرت ، و اما صراط در دنيا همان امام واجب الاطاعه است، هر كس او را بشناسد و به هدايت او اقتدي كند از صراطي كه پلي است بر جهنم در آخرت مي گذرد، و هر كس او را در دنيا نشناسد قدمش بر صراط آخرت مي​لرزد و در آتش جهنم سقوط مي​كند.]



در تفسير امام حسن عسكري(ع) اين دو صراط (صراط دنيا و آخرت) به صراط مستقيم معتدل بين« غلو» و «تقصير» و «صراط آخرت» تفسير شده است.



اين نكته نيز قابل توجّه است كه در روايات اسلامي عبور از اين راه پر خطر مشكل شمرده شده است، در حديثي از رسول خدا(ص) (وهم از امام صادق (ع) آمده است «انَّ عَلَي جَهَنَّمَ جسْراً اَدَقُّ منْ الشَّعْر وَاَحَدُّ منْ السَّيْف» (ميزان الحكمة 5/348) [بر دوزخ پلي است باريكتر از مو و تيزتر از شمشير.]



صراط «مستقيم» و حقيقت«ولايت» و«عدالت» در اين دنيا نيز چنين است، باريكتر از مو، و تيزتر از شمشير، چرا كه خطّ مستقيم خط باريكي بيش نيست، و بقيه هر چه هست خطوط انحرافي در چپ و راست است.



و طبيعي است كه صراط قيامت كه تجسّم عيني از اين صراط است چنين باشد.



ولي با اين حال همان گونه كه قبلاً نيز اشاره شد، گروهي باسرعت در سايه ايمان و اعمال صالح از اين جاده خطرناك مي گذرند.



بدون شك ارتباط با پيغمبر اكرم (ص) و خاندان رسول الله (ص) مي تواند عبور از اين جاده مخوف را آسان سازد، در حديثي از پيغمبر اكرم(ص) مي​خوانيم «اذا كانَ يَوْمُ القيامَه وَ نُصبَ الصَّراطُ عَلَي جَهَنَّمَ لَمْ يَجُزْ عَلَيْه الا مَنْ كانَ مَعَهُ جَوازٌ فيه وَلايَهُ عَليَّ بْن اَبي طالب(ع)» (بحارالانوار 8/68) [روز قيامت، هنگامي كه صراط روي جهنم قرار داده شود تنها كساني از آن عبور مي كنند كه اجازه اي داشته باشند و در آن اجازه ولايت علي بن ابي طالب (ع) بوده باشد.]



نظير همين معني، به تعبير ديگر درباره بانوي اسلام فاطمه زهرا(س) آمده است.

---

پيام قرآن ج 6




آية الله مكارم شيرازي و ساير همكاران